Odayeri Ekopark Projesi
Eyüpsultan Belediyesi'ne bağlı olan Odayeri, İstanbul sınırları içerisinde hala kırsal özelliğini korumuş olan kuzey ormanlarına sınırı olan bir köydür. Belediye'nin talebi üzerine farklı ekonomik ve ekolojik çıktıları olması planlan bir Ekopark tasarımı yapıldı.
Projenin amacı:
-
Köyün artık verimini kaybetmiş eski mera alanındaki toprağı canlandırmak.
-
Permakültür uygulamaları ile bio çeşitliliği arttırmak.
-
Hayvanlar için kontrollü mera ve sulak alanlar oluşturmak.
-
Hem köylü hem köy dışından gelecekler için permakültür uygulamalarının pratik edileceği topluluk bahçeleri, pazar alanı ve ekokafe ile temiz gıdaya ulaşımı kolaylaştırmak.
-
Katmadeğerli, sağlıklı ürünler üretilmesinde köylüye destek olarak kalkınmaya yardımcı olmak.
-
Şehir insanının, doğal yaşam, iklim değişikliği, permakültür ve temiz gıda konularında bilinçlenmesini sağlamak.
Arazi İncelemesi ve Analizler:
-
50 dönüm alanda arazi yerinde gözlemlendi, toprak yapısı incelendi ve gerekli laboratuvar testleri yapıldı.
-
Bitki örtüsü incelenerek, yerel türlerle ilgili bilgi toplandı.
-
Drone uçuşu ve teknolojik altyapının kullanımı ile arazinin 3 boyutlu modeli elde edilerek, programlar üzerinden analizler yapıldı.
(Sağlıklı yaşam alanları tasarlarken kullandığımız teknolojik altyapı ve yaklaşım hakkında daha detaylı bilgi için SYA Yol Haritası
Arazi İncelemesi
İ.H.A. Görüntüleri
Odayeri Arazi Keşif
Projeye Yaklaşım:
Arazi incelemesi, ihtiyaç programı ve analiz sonuçları doğrultusunda mıntıkalar belirlendi.
Temel yaklaşım olarak iki farklı bölüme ayrılarak
tasarlanan alanda, ana yol aksının üst tarafı olan Mıntıka 0,1 ve 2 sosyal alanları, eğitim ve atölye alanlarını ve topluluk bahçelerini içerirken. Yolun alt tarafında kalan Mıntıka 3 ve 4 meralar, su göletleri, gıda ormanı gibi toprağı canlandırma adına yapılan uygulamaları içerir.
Mıntıka 5'te ise doğal orman dokusu korunarak, ziyaretçilerin doğal süreç içerisinde oluşmuş orman katmanlarını gözlemleyebildikleri alanlar olarak önerildi.
Mıntıka Yerleşim
Konsept Vaziyet Planı
Avan Proje (Kasım-Aralık 2020):
Permakültür tasarımı tamamlandıktan sonra avan proje çalışması yürütüldü. Avan projede ekolojik yapıların tasarımı ve konumlandırılması, erişim hatları, bahçelerin detaylı tasarımları gerçekleştirildi.
Toprak İşleri, Aralık 2020
Avan projenin kabulünden sonra üst ve altyapıların detay ve uygulama projeleri hazırlanırken, güneydeki doğal mera alanında toprak çalışmaları gerçekleştirildi.
Toprak Yapısı:
İlk gözlemde üst toprağın çok sıkışık olduğu ve 30 cm derine kadar da kil oranının çok yüksek olduğu tespit edildi. Açılan muayene çukurlarından kil katmanının derinlere kadar devam ettiği görüldü.
Alt Kotlarda Doğal Meralar, Gıda Ormanı Uygulaması:
Ekoparkın kurulum aşamasında öncelikle alt kotlardaki doğal meralar ve gıda ormanı kurulumu çalışmalarının Aralık 2020 içinde tamamlanmasını öneriyoruz. (Ağaç dikimi dönemi olduğu için)
Görseldeki uygulamaları gerçekleştirmek için
Alt Arazide Hendekler arasında kalan açık alanda toprak iyileştirme ve mera oluşturma çalışması için ise aşağıda görülen sıkışık toprağa sahip olan bu alandan örnekler alınmış ve analiz edilmiştir.
- pH, İletkenlik, tuz oranı, su ile doygunluk, kireç, kum, kil, silt gibi etkenler analiz edilmiştir.
Gri Su Hasadı
Mutfak ve tuvalet lavabolarından çıkan gri su ise önce hügelkültür bahçesinin sulanmasına ve ardından kuzey rüzgar kıran hendeğinin sulanması ve arda kalan fazlası da kuzeydeki mera alanında oluşturulacak sazlık gölete aktarılır.
Yağmursuyu Hasadı
Bina çatılarından toplanacak yağmur suları binaların kuzey bölgelerinde önce dikey su depolarında toplanır. Bu su depoları dolduktan sonra suların fazlası mera alanındaki göletlere yönlendirilir. Ekokafe binası içinde güney cephede yer alan bitki yatakları da aynı zamanda su depoları olarak tasarlandı. Güney cepheden toplanan yağmur suları bu bitki yataklarını sular ve fazla yağmur suları da meradaki göletlere yönlendirilir
Ekopark Merkezi
Ekopark ziyaretçilerinin permakültür ve sürdürülebilir yaşam pratiklerinin örneklerini gözlemleyebilecekleri ve bu pratikleri uygulamalı olarak deneyimleyebilecekleri sosyal alanlardan oluşmaktadır. Buradaki mekanlar, ziyaretçilerin keyifli ve sağlıklı vakit geçirirken Ekopark’ın arkasındaki vizyonu algılamalarını sağlamaya yönelik kurgulandı. Tüm yapıların ortak özellikleri: mümkün olabildiğince yerel ve doğal malzemelerle inşa edilmiş (toprak, kil, kum, saman, ahşap, taş…). Ekokafe ve Aktivite binaları pasif solar tasarım prensipleri ile tasarlanmış olmaları.
Sürdürülebilirlik ve Permakültür Örnekleri, Uygulama Alanı
Ekopark ziyaretçilerinin permakültür ve sürdürülebilir yaşam pratiklerinin örneklerini gözlemleyebilecekleri ve bu pratikleri uygulamalı olarak deneyimleyebilecekleri sosyal alanlardan oluşmaktadır. Buradaki mekanlar, ziyaretçilerin keyifli ve sağlıklı vakit geçirirken Ekopark’ın arkasındaki vizyonu algılamalarını sağlamaya yönelik kurgulandı. Tüm yapıların ortak özellikleri: mümkün olabildiğince yerel ve doğal malzemelerle inşa edilmiş (toprak, kil, kum, saman, ahşap, taş…). Ekokafe ve Aktivite binaları pasif solar tasarım prensipleri ile tasarlanmış olmaları.
• Su tutma ve arazide su yönetimi (yağmur ve kar sularını toplama, toprağın su tutma kapasitesini arttırma, doğal göletlerde su depolama),
• Gıda ormanı, mera örnekleri
• Doğal yapılar, pasif solar yapılar
• Temiz enerji (güneşten elektrik ve sıcak su üretimi)
• Etkili doğal bahçecilik ve gıda üretimi örnekleri
• Geri dönüşüm (kompost, malç, biyogaz)
Ekokafe
Pasif Solar Yapı presipleriyle tasarlanmış olan Ekokafe yapısı Kafe ve Uygulama/eğitim mutfağı olarak iki bölümden oluşmaktadır. Doğal ve sürdürülebilir yöntemlerle üretilmiş gıdaların, mevsimsel menülerle sunulacağı kafe bölümü 50 kişilik kapalı bölümünün yanısıra dışarıda oturacak ziyaretçilerin de servis alabileceği şekilde kurgulandı. Yapının Doğu Cephesinde yer alan Uygulama/Eğitim Mutfağı. Doğal gıda işleme, saklama gibi prensiplerin eğitimlerinin verilebileceği kapasitede ve altyapıda tasarlandı.
Aktivite Binası
Çeşitli eğitim, aktivite ve atölyelerin yapılabileceği binadır. Ekoparkın sağına doğru ve Ekokafe ile meydandan ayrıştırılmıştır. Bu sayede ekoparkta aynı anda birçok değişik çalışmanın gerçekleştirilmesi de kolaylaşır
Pasif Solar Tasarım
Pasif Solar Tasarım, konumlanma, iklim ve malzemenin avantajlarını kullanarak enerji kullanımını minimize etmeye yönelik yapı tasarım yaklaşımıdır. İyi tasarlanmış bir pasif solar yapı enerji-etkin yöntemlerlerle yapının ısınma ve soğuması için harçanan enerjiyi düşürür. Ekoparkta bulunan iki anayapı Ekokafe ve Etkinlik Yapısı, bina kesitleri, konumlanma, malzeme kullanımı, açıklıkların yerleşimi başlıklarında bu prensipler gözetilerek tasarlanmıştır
Bahçeler
Kompost Alanı
Ekoparkın ürettiği organik malzemelerin değerli kompost gübreye dönüşebilmesi için aşağıdaki fotoğrafa benzer kompost üretim ve depolama alanları planlandı. Ekokafe kuzeyindeki servis alanı kenarında ve topluluk bahçesinin doğu köşesinde kompost alanları yeralmaktadır.
Yapıların Enerji Modellemesi
Ekopark bir ‘doğa ile ahenk içinde sürdürülebilir yaşam’ örnek alanı olarak aynı zamanda bir gösteri alanı niteliğindedir. Halka anlatılacak örneklerden biri de güneş enerjisini yaz ve kış mevsimlerinde doğru değerlendiren, etkili havalandırma ve ısı izolasyonu kullanılan ekolojik yapıların önemli enerji tasarrufu sağladığı olacaktır. Binaların projeleri, mekanik tasarım bilgileri, iç ve dış aydınlatma sistemleri, bina dış kabuk yapı malzemeleri, enerji tüketen tüm ekipmanlar ile ilgili veriler ışığında binaların enerji performansları incelendi. Benzer alan ve hacimlere sahip, tipik betonarme yapılar ile enerji performans karşılaştırmaları yapıldı
Yapıların Enerji Analizleri
Gerçekleştirilen enerji verimliliği analizleri:
• Yüksek performanslı bina kabuğu
• Havalandırma bacaları ile doğal soğutma
• Sera tasarımı ile doğal ısıtma
• Doğal ve yapay gölgelendirme elemanları
• Verimli aydınlatma sistemi
• Toprak kaynaklı ısıtma ve soğutma sistemi
• Enerji etkin mutfak
Enerji Analiz Sonuçları
Tasarlanan bina, standart bir binaya göre %55 enerji verimliliği sağlamaktadır. Güneş panelleri de hesaba katıldığında enerji tasarrufu %75’e çıkmaktadır. Enerji tüketimi yıllık 37 kWh/m² olarak hesaplanmıştır, toplam enerji tüketimi yıllık 18,353 kWh olmaktadır
Bitkilendirme
Organik Atıkların Dönüşümü
Mutfaklardan çıkacak organik atıklar ekokafe binasının kuzeyindeki servis alanında yer alan kompost sandıklarında kompost gübreye dönüştürülür. Bahçelerden ve mera alanından çıkacak organik atıklar (meyve/sebze artıkları, yapraklar, otlar, öğütülmüş ağaç dalları v.b. topluluk bahçesi içindeki kompost üretim alanında komposta dönüştürülür ve üretilen kompost bahçelerin, gıda ormanının ve mera alanındaki bitkilerin bereketi için kullanılır.
Güneş Enerjisi
Ekokafe binasının kuzey çatısına güneşten sıcak su üretmek üzere solar su sistemi yerleştirildi. Ekokafe binasının güney çatısında yerleştirilecek 400 watlık 20 adet solar fotovoltaik panel ile yılda ortalama 9800 kilowat elektrik üretmek mümkün olacak. Benzer şekilde aktivite binası güney çatısına da solar pv sistemi kurulabilir ve her iki sistem bir arada çiftliğin elektrik ihtiyacının büyük kısmını karşılayabilir
Toprak Enerjisi - Isı Pompası
Ekokafenin ısıtma ve soğutması için toprak kaynaklı ısı pompası sistemi düşünüldü. Binaların temel inşaatı öncesi toprakaltına döşenecek borular sayesinde ısı pompası ile kışın toprağın 2-3 metre altındaki sabit 10- 12 derece arasındaki ısıdan faydalanılacak. Yazın da bina içindeki fan coiller bina içindeki sıcaklığı çekip ısı pompasına ve ardından toprak altındaki borulara ve böylece toprağa aktararak binayı soğutacaktır. Kışın ayrıca pasif solar tasarım sayesinde güneşli günlerde bina güney cephesinde güneşten ısı enerjisi yakalanıp, depolanacak ve böylece ısıtma enerji ihtiyacı azaltılacaktır.
Mühendislik Analizleri ve Tasarımları
Elektrik Tasarım Detayları
Mekanik Tasarım Detayları
Yapısal Tasarım Detayları
Jeodezik Kubbe Sera
Soğuk mevsimde gıda üretiminin sürebilmesi için sera önemlidir. Jeodezik kubbe ile hem görsel olarak güzel hem de işlevsel bir seradır.
Projenin 3D Görüntüleri
Soğuk mevsimde gıda üretiminin sürebilmesi için sera önemlidir. Jeodezik kubbe ile hem görsel olarak güzel hem de işlevsel bir seradır.